【台文世界】Lâi Chú 1 Tiáⁿ Phang-kòng-kòng ê Tâi-bûn Ke-si-mī

Chhiáⁿ an-chong NunitoPOJ jī-hêng, phòe-ha̍p Firefox Browser lâi tha̍k.
請安裝NunitoPOJ字型,配合Firefox瀏覽器來讀

◎Ngô͘ Hê-bí

Sī siáⁿ-mi̍h in-toaⁿ beh lâi chú chit-tiáⁿ Tâi-bûn Ke-si-mī? “Tâi-bûn Ke-si-mī” lāi-té ū 3-hāng châi-liāu, “Tâi-bûn”, “ke-si”, kap “mī”. “Tâi-bûn” tong-jiân sī Tâi-gí ê bûn-jī, Tâi-gí ê su-siá hē-thóng. Tī hiān-tāi-hòa ê chu-sìn sè-tāi ni̍h, bûn-jī í-keng sī pit-iàu ê ki-chhó͘ lêng-le̍k. Lí nā m̄ chhap bûn-jī, chit-ê gí-giân chiâⁿ ū khó-lêng mā bē chhap–lí. Te-jī hāng “ke-si”, sī kang-khū ê ì-sù. Tâi-gí bē-hiáu kóng, bē-hiáu siá? Ū 365 kang, 24 tiám-cheng lóng bô hioh-khùn ê bāng-lō͘ sian-siⁿ hō͘ lí mn̄g lóng mn̄g bē siān. “Mī” sī tāi-piáu lán múi 1 ê lâng, sè-sè tiâu chia̍h bē pá, m̄-koh ta̍uh-ta̍uh-á lia̍p-chek mā sī ū khùi-la̍t thang kè-sio̍k kiâⁿ–lo̍h-khì. “Lâi chú chi̍t tiáⁿ Tâi-bûn Ke-si-mī”, ǹg-bāng lán ê gí-giân koh oa̍h, koh heng.

Góa ùi 2016 nî nî-chhe khai-sí thâu 1 pái o̍h Tâi-bûn, kin Iâu Chì-liông sian-siⁿ ha̍k-si̍p Pe̍h-ōe-jī. Chit-khoán Tâi-gí bûn-jī hē-thóng, í-keng tī Tâi-oân sú-iōng 150 tang. “Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò”, hō͘ góa kap pah-gōa tang chêng Tâi-oân-lâng ê chó͘-sian kau-liû, khai-káng. Chū án-ne, góa liáu-kái gí-giân, bûn-jī tùi cho̍k-kûn, bûn-hòa kap le̍k-sú ê ì-gī. Beh thoân-sêng siōng iàu-kín thâu 1 chân, ài chéng-lí siong-koan ê sû-tián, bûn-hiàn chu-liāu, hō͘ ta̍k-ke lī-piān lâi chhiau-chhōe kap ha̍k-si̍p. Che mā sī góa ha̍k-si̍p kòe-têng tiong tú–tio̍h ê siōng tōa khùn-lân.

┝ O̍h Tâi-gí ê hó ke-si ┥

Góa ê choan-tióng sī siá khó͘(code)–ê. Sui-bóng ka-tī chin hèng beh o̍h Tâi-bûn, chóng–sī kòe-têng ū-iáⁿ sī “khó͘”. Beh o̍h 1 ê Tâi-gí ê sû, chiū ài chhiūⁿ 1 ê gián-kiú-chiá án-ne, ài ka-tī sì-kè cháu-chhōe bô kāng só͘-chāi ê Tâi-bûn sû-tián kap bûn-hiàn. Beh siá 1 kù ōe á-sī tha̍k 1 phiⁿ bûn-chiuⁿ, ài kō͘ tiám-cheng chò tan-ūi lâi sǹg. 1 ê bāng-chām ōaⁿ kòe 1 ê, 1 pún sû-tián hian kòe 1 pún.

Nā m̄-sī kā Tâi-gí tòng-chò chîⁿ-gîn châi-pó teh khioh ê lâng, ná ē kham–chit. “Tâi-bûn Ke-si-mī” beh pang-chān ta̍k-ke siám kòe góa bat sin-khó͘ hāⁿ-kòe ê khám. Chit-ê kè-e̍k lāi-té ū 3 ê goân-sò͘.

“ChhoeTaigi”, “PhahTaigi”, kap pōe-āu ê lêng-hûn, “Tâi-gí jī-sû chu-liāu”. “ChhoeTaigi” thê-kiong 1 pái ē-sái chhiau-chhōe chhiau-kòe 330000 jī-sû ê ho̍k-bū (che sī kun-kù 2021 nî 8 goe̍h ê thóng-kè, iáu koh teh cheng-ka). Ū sû-tián bāng-chām, ū chhiú-ki-á app. Beh o̍h Tâi-gí kan-na 1 chat chéng-thâu-á ê kū-lî. “PhahTaigi” sī góa siōng chá khai-hoat ê nńg-thé, sī tī chhiú-ki-á ê phah-jī nńg-thé. 1 kang siá 1 kù, Tâi-gí ū-iáⁿ chìn-pō͘ ná teh poe. Phah jī chiū sī teh ha̍k-si̍p hoat-im, liū jī-sû. Siōng tōa ê lī-ek, sī thang kap bāng-lō͘ téng ê Tâi-oân-lâng iōng Tâi-gí phò-tāu, thó-lūn chē-chē Tâi-gí ê būn-tê. Ū châi-tiāu tī chit-khoán Tâi-gí sit-lo̍h ê khoân-kéng–ni̍h kā Tâi-gí khioh–tńg-lâi, su-ji̍p-hoat kap sû-tián chò góa ê sian-siⁿ, sī bô-ta-ôa, mā sī gún chit-iân chiah ū ê hok-lī.

┝ Tâi-bûn Ke-si-mī sī lán kiōng-tông ê chu-sán ┥

Lán ùi Tēⁿ Liông-úi kàu-siū kap Tēⁿ Liông-kng sian-siⁿ chò-hóe chhòng-pān ê “Tâi-bûn Thong-sìn” le̍k-sú lâi khòaⁿ, thang chai TW301 (Ē-sái tī DOS iōng Tâi-bûn ê chu-sìn hē-thóng, su-ji̍p-hoat. Tēⁿ Liông-úi kàu-siū ê gián-kiú kè-e̍k khai-hoat–ê) tùi Tâi-bûn ê chhui-sak chin iàu-kín. Chiap-sòa mā ū HOTSYS, Sìn-bōng-ài su-ji̍p-hoat téng-téng, tōa-tōa lī-ek Tâi-bûn phó͘-ki̍p-hòa. Taⁿ tī bāng-lō͘, khòaⁿ ē tio̍h lú lâi lú chē siàu-liân pêng-iú siá Tâi-bûn. In chin chē lóng ka-tī kā Tâi-gí ê jī-bó siaⁿ-tiāu khòaⁿ-khòaⁿ–leh to̍h sûi an-chng PhahTaigi lâi liān-si̍p siá jī. Bē-hiáu ê sî to̍h chhâ ChhoeTaigi án-nóa kóng, án-nóa siá. Tāi-pō͘-hūn bô su-iàu óa-khò pa̍t-lâng, chiū ē-tàng khai-sí o̍h Tâi-gí, siá Tâi-bûn. Góa ùi 2016 nî khai-sí hi-seng chiok chē ka-tī ê sî-kan kap chu-goân, tn̂g-kî tâu-ji̍p chia ê khang-khòe. Ē-sái ū chit-khoán èng-hāu, sī tùi góa siōng tōa ê kó͘-bú. Ū chit-khoán chiàⁿ-bīn ê chìn-tián, m̄ sī góa ka-tī kò-jîn–ê. Sī lán Tâi-oân-lâng kiōng-tông ê chu-sán. Góa chū khai-sí chéng-lí jī-sû chu-liāu, khai-hoat só͘-ū ê nńg-thé ho̍k-bū, lóng sī iōng kong-kiōng siū-khoân kòng-hiàn hō͘ siā-hōe. Án-ne chò m̄-nā bô châi-tiāu thàn-chîⁿ, ka-tī seng-oa̍h mā bô ún-tēng, bô hoat-tō͘ tn̂g-kî chò Tâi-gí sū-kang. Só͘-tì, góa tī 2020 nî 4 goe̍h hoat-khí chit-ê kè-e̍k, “Tâi-bûn Ke-si-mī”. Ǹg-bāng Tâi-oân-lâng kiōng-tông tâu-chu lán ê chu-sán kap bī-lâi, khoe-ho̍k lán ê cho̍k-kûn, thoân-sêng lán ê bûn-hòa. Kóng Tâi-oân-ōe, khí Tâi-oân kok. Lán ū chiah hó iōng ê Tâi-bûn ke-si, ǹg-bāng tāi-ke chò-hóe lâi sú-iōng kap soan-thoân, tàu-tīn chàn-chō͘ chi-chhî. Siông-sè chhiáⁿ lâi “https://www.zeczec.com/projects/taibun-kesimi”. Mā ē-tàng ti̍t-chiap Google “Tâi-bûn Ke-si-mī (台文雞絲麵)”. Tâi-gí ê lō͘, lán chò-tīn kiâⁿ.

Tī chia, góa ǹg-bāng Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò ê Tâi-bûn pán ê pán-bīn ē lú lâi lú chē, lú lâi lú chē lâng kóng Tâi-gí, siá Tâi-bûn, seⁿ-thòaⁿ lú chē Tâi-oân-lâng.

廣告/手到心至抄寫本-箴言

我有話要說