虎頭蜂蝦 Hó͘-thâu-phang-hê

(請安裝Taigi Unicode字形,配合Firefox瀏覽器來讀)

口述:林道生,整理:姚志龍

佇花蓮港,華岡山(Hôa-kong-san)附近有一陣囡仔伴,6、7 月仔花當咧開的時,阮就相招,帶掠尾蝶仔的網仔佮布袋仔,走去華岡山揣指頭仔大的虎頭蜂。欱著蜂仔的時,趕緊共網仔的頭前 chūn 一下,佇塗跤摔兩下仔,蜂仔就暈去,才掠起來囥佇腰邊的布袋仔內,掠有 4、5 隻,就收工提轉去厝 nih 浸太白酒,太白酒是一合(180 毫升)、一合用搭的(早前酒、油、豆油、番仔油/煤油是捾空罐仔去 kám-á 店買),無咧賣規罐裝的。聽人講,虎頭蜂酒對關節酸痛足有效果,大家攏按呢講,阮就加減仔浸,通予序大人治療關節酸痛。以外,閣有用蜈蚣咧浸酒,欲浸 tō 愛去菜市仔、廟邊,揣赤跤仔配藥頭仔,聽講效果嘛真好,毋過若看著,指頭仔長的蜈蚣,浸兩三尾佇玻璃罐仔內,看著會起雞母皮,敢啉會落?

台東「太麻里」,排灣族蹛佇「香蘭」閣入去「拉里巴村」遐有 5 个部落,暑假早就安排,準備欲用音樂佈道。想袂到,拄好我跤的關節夯起來痛,排灣族的族人真好意,捾虎頭蜂酒來,講:這啉啉咧 tō 會好、袂閣痛阿,我 tō 共啉看覓咧,較無半埔哪準攏無 chùn 問著。族人就閣捾一罐用「羊奶頭」草藥仔,浸家己激出來的酒,我小小仔啉一喙,哇!有夠強的酒精味,我的經驗,這一定欲 kah 60 度,啉佇喙內的酒又閣歹勢呸出來,勉強吞落腹,這罐真正有厲害,我 tō 毋敢閣啉啊。

蜂蝦(蜂蛹),我頭一擺佇鹿港食著的。遐閣有真出名的「蝦猴」,蝦猴因為產量無濟,干焦中山路廟口有幾擔仔咧賣。有一擺,森永(Mo͘ lí má gah)佇台東部落舉辦原住民歌唱比賽,我擔任主審,比賽拄煞,頭目走來揣我:林老師,請你來佮阮做伙啉食,才轉去厝 nih!我看時間猶真早,tō 去伊遐坐。是我頭一擺佇部落內,食著虎頭蜂蝦。族人若看著蜂岫、掠著蜂蝦 tō 共蜂仔浸酒、蜂蝦提來炸予酥酥閣袂歹食。親像這款蜂蝦市面真少看著,攏嘛是家己留咧加菜,外地人欲食著虎頭蜂蝦,真正是運氣、運氣,時機、時機。其實咱食的物件已經有夠濟,敢著食蜂蝦?徛佇保育的角度,當然是 mài 較好,若徛佇蜂仔會攻擊人、有時予人無命的角度,自然 tō 好!

Tī Hoa-liân-káng, Hôa-kong-san hū-kīn ū chi̍t-tīn gín-á-phoāⁿ, 6、7 goe̍h-á hoe tng leh khui ê sî, goán chiū ē sio-chio, tòa lia̍h bóe-ia̍h-á ê bāng-á kap pò͘-tē-á, chàu khì Hôa-kong-san chhōe chńg-thâu-á tōa ê hó͘-thâu-phang. Hap tio̍h phang-á ê sî, kóaⁿ-kín kā bāng-á ê thâu-chêng chūn–chi̍t-ē, tī thô͘-kha siak-nn̄g–ē-a, phang-á chiū hūn–khì, chiah lia̍h lâi khǹg tī io piⁿ ê pò͘-tē-á lāi, lia̍h ū 4、5 chiah, chiū siu kang the̍h tńg-khì chhù–nih chìm thài-pe̍h-chiú. Thài-pe̍h-chiú sī chi̍t-ha̍p chi̍t-ha̍p ēng tah–ê, bô leh bē kui-koàn–ê. Thiaⁿ lâng kóng hó͘-thâu-phang chiú tùi koan-chat sng-thiàⁿ chiok ū hāu-kó, tāi-ke lóng án-ne kóng, goán chiū ke-kiám-á chìm, thang hō͘ sī-tōa-lâng tī-liâu koan-chat sng-thiàⁿ. Í-gōaT koh ū ēng giâ-kang leh chìm chiú, beh chìm tō ài khì chhài-chhī-á, biō piⁿ, chhōe chhiah-kha-á phòe io̍h-thâu-á, thiaⁿ kóng hāu-kó mā chin hó, m̄-kó nā khoàⁿ tio̍h, chńg-thâu-á tn̂g ê giâ-kang, chìm nn̄g-saⁿ bóe tī po-lê-koàn-á lāi, khoàⁿ tio̍h ē khí ke-bó-phôe, kám lim ē loeh?

Tâi-tang “Thài-mâ-lí”, Pâi-oan-cho̍k tòa tī “Hiong-lân” koh ji̍p–khì “La-lí-pa chhun” hia ū 5 ê pō͘-lo̍k, sú-kà chá chiū an-pâi, chún-pī beh ēng im-ga̍k pò͘-tō. Siūⁿ-bē-kàu, tú-hó góa kha ê koan-chat giâ khì-lâi thiàⁿ, Pâi-oan-cho̍k ê cho̍k-jîn chin hó-ì kōaⁿ hó͘-thâu-phang chiú lâi, kóng: Che lim-lim–leh tō ē-hó, bē koh thiàⁿ, góa tō kā lim khòaⁿ-māi–leh, khah bô pòaⁿ-po͘ ná-chún lóng bô chùn-būn–tio̍h. Cho̍k-jîn chiū koh kōaⁿ chi̍t-koàn ēng “iûⁿ-leng-thâu” chháu-io̍h-á, chìm ka-kī kek–chhut-lâi ê chiú, góa sió-sió-á lim chi̍t-chhùi, oa̍h! Ū kàu kiông ê chiú-cheng bī, góa ê keng-giām, che it-tēng beh kah 60 tō͘, lim tī chhùi lāi ê chiú iū koh pháiⁿ-sè phùi–chhut-lâi, bián-kióng thun lo̍h pak, chit-koàn chin-chiàⁿ ū lī-hāi, góa tō m̄-káⁿ koh lim..a.

Phang-hê, góa thâu chi̍t-pái tī Lo̍k-káng chia̍h–tio̍h-ê. hia koh ū chin chhut-miâ ê “Hê-kâu”, hê-kâu in-ūi sán-liōng bô chē, kan-ta Tiong-san-lō͘ biō-kháu ū kúi-tàⁿ-á leh bē. Ū chi̍t-pái, “Mo͘ lí má gah” tī Tâi-tang pō͘-lo̍k kí-pān goân-chū-bîn koa-chhiùⁿ pí-sài, góa tan-jīm chú-sím, pí-sài tú soah, thâu-ba̍k cháu lâi chhōe góa: Lîm lāu-su, chhiáⁿ lí lâi kap goán chò-hóe lim-chia̍h, chiah tńg-khì chhù–nih! Góa khòaⁿ sî-kan iáu chin chá, tō khì i hia chē. Sī góa thâu chi̍t-pái tī pō͘-lo̍k lāi, chia̍h tio̍h hó͘-thâu-phang-hê. Cho̍k-jîn nā khoàⁿ tio̍h phang-siū, lia̍h tio̍h phang-hê tō kā phang-á chìm chiú, phang-hê the̍h lâi chìⁿ hō͘ so͘-so͘ koh bē-pháiⁿ chia̍h. Chhin-chhiūⁿ chit-khoáⁿ phang-hê chhī-bīn chin chió khoàⁿ–tio̍h, lóng mā sī ka-kī lâu leh ka chhài, gōa-tē lâng beh chia̍h tio̍h hó͘-thâu-phang-hê, chin-chiàⁿ sī ūn-khì, ūn-khì, sî-ki, sî-ki. Kî-si̍t lán chia̍h ê mi̍h-kiāⁿ í-keng ū kàu chē, kám tio̍h chia̍h phang-hê? Khiā tī pó-io̍k ê kak-tō͘, tong-jiân sī mài khah hó, nā khiā tī phang-á ē kong-kek lâng, ū-sî hō͘ lâng bô miā ê kak-tō͘, chū-jiân tō hó!

廣告/手到心至抄寫本-箴言

我有話要說