(Chhiáⁿ an-chong Taigi Unicode jī-hêng, phòe-ha̍p Firefox Browser lâi tha̍k. 請安裝Taigi Unicode字形，配合Firefox瀏覽器來讀)
李佳柔
西元2020年「新冠病毒」佇全世界大流行，致使幾百萬人死亡，超過億偌人受病毒傷害，影響濟濟人的生活。親像食食、旅行、穡頭、學習、交通、衛生、貿易……，是21世紀真大的大瘟疫。有的城市因為病毒引起的「武漢肺炎」湠甲真嚴重，愛暫時封城來應付病毒，減少傳染的危害，氣氛煞 sí-giān-giān（死殗殗），袂輸死城咧。佳哉咱台灣政府頭先有防備，大大降低病毒的侵害，台灣人才有正常的生活。咱若是身體無啥物各樣，佇公共場所喙罨掛予牢，較捷用雪文洗手，保持人佮人的社交距離，若欲去看電影、戲園看戲齣、餐廳食好料、去外縣市旅行嘛攏無問題。咱台灣會當有較安全的生活 thang 過，愛感謝第一線的工作人員替咱把關守護。
有餐廳業者的生理頭殼閣袂䆀，雖罔肺炎疫情猶袂解除，台灣人照常佇外面食食，若有奇巧的、好料的、俗閣大碗的，上好閣免錢，人就會食好鬥相報，相招鬥陣去聞香。有 Sú-sih 業者廣告放送講：「佇民國110年3月17到18期間，愛先佇阮官方的面冊揤讚、喝讚，紲落佇kiat-siàu（結數）的時，提本人身分證證明家己佮餐廳的規則有對同，若是姓佮名參華語『鮭魚』相仝，就會拍5折，一字相 siâng 拍9折；凡若佮漢字兩字攏仝款的，免錢招待。」保證予你食甲飽 tu 仔飽 tu。
自按呢引起真大的風波，有袂少少年人為著欲食一頓仔免費的紅鰱魚 sú-sih，揣空想縫，走一逝戶政事務所共名改掉。佇這个活動進前，全台灣有10个人有「鮭魚」這兩字的名，活動開始彼幾工，台灣出現真濟號做「紅鰱魚」的先生佮小姐。根據內政部統計，兩工就超過300人改名，大多數利用會當改名三改的機會，橫直會得通改倒轉來的心態，歡歡喜喜去食好物。遐的紅鰱魚𤆬一篷人到sú-sih 仔店食規桌的。因為咱台灣行政效率是世界緊的，辦代誌真利便，媒體共這款心適代大大報導，採訪彼陣改名做紅鰱魚的人，有的干焦愛食，嘛有人感覺趣味仔趣味，看新聞報導綴人來食看覓咧！有人，動生理頭殼，𤆬人來食，順紲趁一手，共塌跤的、綴食的，隨个仔隨个收錢，閣較有人是欲翕「YouTube」的影片，有一个吸引觀眾的主題通翕，一方面也希望「拍鐵愛趁燒」，這个話題當咧熱，加減仔拍知名度。
有人對改名食免錢感覺趣味、有創新。因為這是逐人的自由意志，欲食免錢的紅鰱魚，符合活動規定，抑無啥物毋著。而且人生短短矣，按呢難得的機會，無去共食一 táu，足無彩呢！嘛有人反對，感覺食免錢的行為真痟貪。曷毋是無錢通食飯，袂輸咧共人分咧！敢會看–chit？痟貪才歡喜一下仔，造成行政資源的拍損、無尊重父母號的名，這款無贊成的聲音。有頭家就表示怹就是違法，嘛無愛錄取這種痟貪的人。閣有相命仙嘛出來塌跤仔，認為改名是大好、大䆀，愛看家己的生肖，有符合個人筆劃無，較袂影響運命佮運勢。
食免錢的紅鰱魚有影蓋趣味，予台灣人對這个議題有真大的討論。隨人有隨人的立場，答案無百面標準的，就看對佗一个角度來看待！刣頭生理有人做，了錢的生理無人欲做，餐廳業者出這个步數，產生誠大的廣告效果，效果是好抑是䆀，天知知，怹也知知 lo͘h！為著食免錢的，共名改做紅鰱魚，這款「紅鰱魚食紅鰱魚」的現象，敢若咧做風颱，共台灣掃欲三四輾，閣紅到海外，這號情形叫做「紅鰱魚咧做風颱」。這个風颱閣袂細，大風大雨，影響的層面真大。想袂清楚到底是食好料的紅鰱魚是風颱，抑是 hŏng 食的紅鰱魚來咧做風颱？
Se-goân 2020 nî “Sin-koàn pēⁿ-to̍k” tī choân sè-kài tōa liû-hêng, tì-sú kúi pah-bān lâng sí-bông, chhiau-kòe ek-gōa lâng siū pēⁿ-to̍k siong-hāi, éng-hióng chē-chē lâng ê seng-oa̍h. Chhan-chhiūⁿ chia̍h-si̍t, lú-hêng, sit-thâu, ha̍k-si̍p, kau-thong, ōe-seng, bō͘-e̍k…, sī 21 sè-kí chin toā ê tōa un-e̍k. Ū ê siâⁿ-chhī in-ūi pēⁿ-to̍k ín-khí ê “Bú-hàn hì-iām” thòaⁿ kah chin giâm-tiōng, ài chiām-sî hong-siâⁿ lâi èng-hù pēⁿ-to̍k, kiám-chió thoân-jiám ê gûi-hāi, khì-hun soah sí-giān-giān, bē-su sí-siâⁿ–leh. Ka-chài lán Tâi-oân chèng-hú thâu-seng ū hông-pī, tōa-tōa kàng-kē pēⁿ-to̍k ê chhim-hāi, Tâi-oân-lâng chiah-ū chèng-siông ê seng-oa̍h. Lán nā-sī sin-thé bô sáⁿ-mi̍h koh-iūⁿ, tī kong-kiōng tiûⁿ-só͘ kā chhùi-am kòa hō͘ tiâu, khah chia̍p ēng sap-bûn sé-chhiú, pó-chhî lâng kap lâng ê siā-kau kū-lī, nā beh khì khoàⁿ tiān-iáⁿ, hì-hn̂g khòaⁿ hì-chhut, chhan-thiaⁿ chia̍h hó-liāu–ê, khì gōa-koān-chhī lú-hêng mā lóng bô būn-tê. Lán Tâi-oân ē-tàng ū khah an-choân ê seng-oa̍h thang kòe, ài kám-siā tē-it-sòaⁿ ê kang-chok jîn-oân thè lán pá-koan siú-hō͘.
Ū chhan-thiaⁿ gia̍p-chiá ê seng-lí thâu-khak koh bē-bái, sui-bóng hì-iām e̍k-chêng iáu-bē kái-tû, Tâi-oân-lâng chiàu-siông tī gōa-bīn chia̍h-si̍t, nā ū kî-khá–ê, hó-liāu–ê, sio̍k koh tōa-oáⁿ–ê, siāng-hó koh bián-chîⁿ, lâng to̍h ē chia̍h hó tàu sio-pò, sio-chio tàu-tīn khì phīⁿ phang. Ū sú-sih gia̍p-chiá kóng-kò hòng-sàng kóng: “Tī bîn-kok 110 nî 3 goe̍h 17 kàu 18 kî-kan, ài seng tī goán koan-hong ê Bīn-chheh chhi̍h chán, hoah chán, sòa–lo̍h tī kiat-siàu ê sî, the̍h pún-lâng sin-hūn-chèng chèng-bêng ka-kī kap chhan-thiaⁿ ê kui-chek ū tùi-tâng. Nā sī sèⁿ kap miâ chham Hôa-gí ‘鮭魚’ sio-kâng, chiū ē phah 5 chiat, chi̍t jī sio-siâng phah 9 chiat; Hoān-nā kap Hàn-jī nn̄g jī lóng kâng-khoán–ê, bián-hùi chiau-thāi.” Pó-chèng hō͘ lí chia̍h kah pá-tu-á pá-tu.
Chū án-ne ín khí chin tōa ê hong-pho, ū bē-chió siàu-liân-lâng ūi tio̍h beh chia̍h chi̍t-tǹg-á bián-hùi ê âng-liân-hî sú-sih, chhōe khang siūⁿ phāng, cháu chi̍t chōa Hō͘-chèng sū-bū-só͘ kā miâ kái tiāu. Tī chit ê oa̍h-tāng chìn-chêng, choân Tâi-oân ū 10 ê lâng ū ‘鮭魚’ chit nn̄g jī ê miâ, oa̍h-tāng khai-sí hit kúi kang, Tâi-oân chhut-hiān chin chē hō chò “Âng-liân-hî” ê sian-siⁿ kap sió-chiá. Kin-kì Lōe-chèng-pō͘ thóng-kè, nn̄g kang tō chhiau-kòe 300 lâng kái-miâ, tāi-to-sò͘ lī-iōng ē-tàng kái-miâ saⁿ-kái ê ki-hōe, hoâiⁿ-ti̍t ē-tit-thang kái tó-tńg–lâi ê sim-thài, hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí khì chia̍h hó-mi̍h. Hiah ê Âng-liân-hî chhōa chi̍t-phâng-lâng kàu sú-sih-á tiàm chia̍h kui toh–ê. In-ūi lán Tâi-oân hêng-chèng hāu-lu̍t sī sè-kài kín–ê, pān tāi-chì chin lī-piān, mûi-thé kā chit khoán sim-sek-tāi tōa-tōa pò-tō, chhái-hóng hit tīn kái miâ chò Âng-liân-hî ê lâng, ū ê kan-ta ài chia̍h, mā ū lâng kám-kak chhù-bī-á chhù-bī, khòaⁿ sin-bûn pò-tō tòe lâng lâi chia̍h khòaⁿ-māi–leh! Ū lâng, tāng seng-lí thâu-khak, chhōa lâng lâi chia̍h, sūn-sòa thàn chi̍t chhiú, kā thap-kha–ê, tòe chia̍h–ê, sûi-ê-á sûi-ê siu chîⁿ, koh-khah ū lâng sī beh hip “YouTube” ê iáⁿ-phìⁿ, ū chi̍t ê khip-ín koan-chiòng ê chú-thé thang hip, chi̍t hong-bīn iā hi-bāng “phah thih ài thàn sio”, chit ê ōe-tê tng leh jia̍t, ke-kiám-á phah ti-miâ-tō͘.
Ū lâng tùi kái miâ chia̍h bián-chîⁿ kám-kak chhù-bī, ū chhòng-sin. In-ūi che sī ta̍k lâng ê chū-iû ì-chì, beh chia̍h bián-chîⁿ ê âng-liân-hî, hû-ha̍p oa̍h-tāng kui-tēng, ia̍h-bô sáⁿ-mi̍h m̄-tio̍h. Jî-chhiáⁿ jîn-seng té-té–ah, án-ne lân-tit ê ki-hōe, bô khì kā chia̍h–chi̍t-táu, chiok bô-chhái–neh! Mā ū lâng hoán-tùi, kám-kak chia̍h bián-chîⁿ ê hêng-ûi chin siáu-tham. Ah m̄-sī bô chîⁿ thang chia̍h pn̄g, bē-su teh kā lâng pun–leh! Kám ē khòaⁿ–chit? Siáu-tham chiah hoaⁿ-hí chi̍t-ē-á, chō-sêng hêng-chèng chu-goân ê phah-sńg, bô chun-tiōng pē-bó hō ê miâ, chit-khoán bô chàn-sêng ê siaⁿ-im. Ū thâu-ke to̍h piáu-sī in chiū sī ûi-hoat, mā bô ài lio̍k-chhú chit chióng siáu-tham ê lâng. Koh ū siòng-miâ-sian mā chhut-lâi thap-kha-á, jīn-ûi kái-miâ sī tōa hó, tōa bái, ài khòaⁿ ka-kī ê seⁿ-siùⁿ, ū hû-ha̍p kò-jîn pit-ōe–bô, khah bē éng-hióng ūn-miā kap ūn-sè.
Chia̍h-bián-chîⁿ ê âng-liân-hî ū-iáⁿ kài chhù-bī, hō͘ Tâi-oân-lâng tùi chit ê gī-tê ū chin tōa ê thó-lūn. Sûi lâng ū sûi lâng ê li̍p-tiûⁿ, ta̍p-àn bô pah-bīn phiau-chún–ê, to̍h khòaⁿ ùi tó chi̍t ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ! Thâi thâu seng-lí ū lâng chò, liáu-chîⁿ ê seng-lí bô lâng beh chò, chhan-thiaⁿ gia̍p-chiá chhut chit ê pō͘-sò͘, sán-seng chiâⁿ tōa ê kóng-kò hāu-kó, hāu-kò sī hó ia̍h sī bái, thiⁿ chai-chai, in iā chai-chai lo͘h! Ūi-tio̍h chia̍h bián-chîⁿ–ê, kā miâ kái chò âng-liân-hî, chit khoán “âng-liân-hî chia̍h âng-liân-hî” ê hiān-siōng, káⁿ-ná leh chò hong-thai, kā Tâi-oân sàu beh saⁿ sì lìn, koh âng kàu hái-gōa, chit-hō chêng-hêng kiò-chò “Âng-liân-hî leh chò hong-thai.” Chit ê hong-thai koh bē sè, tōa hong tōa hō͘, éng-hióng ê chân-bīn chin tōa. Siūⁿ bē chheng-chhó tàu-té sī chia̍h hó-liāu ê âng-liân-hî sī hong-thai, ia̍h-sī hŏng chia̍h ê âng-liân-hî lâi leh chò hong-thai?
紅鰱魚（Âng-liân-hî）：鮭魚。
塌跤仔（thap-kha-á）：形容人綴咧湊跤仔、參一跤的意思。
