(請安裝Taigi Unicode字形，配合Firefox瀏覽器可閱讀)
口述：林道生、整理：姚志龍
學音樂閣蹛佇花蓮港，才有機緣進入山地音樂採集 ê 工作。採集中有辛苦、有困難、有 tiô 跳、有大感動，有做伙流目屎 ê 時陣。上早期，民國 35 年左右，採集音樂是靠紙佮筆，用 1, 2, 3, 4 ……簡譜記音，完全靠耳仔聽予清楚，離開山區前，愛趕緊記錄，有問題緊修正。風俗傳說 ê 採集，相仝是大工事，因為當時袂曉羅馬字，語詞先用英語記音，加減有出入 ê 感覺，實在真困擾、挫折。較有經驗後，知影採集前愛先做齊備 ê 準備，按呢效果才會大，較袂浪費時間。歹人(註1)若會曉唱族人 ê 歌謠，講幾句仔族語，真緊就佮受採訪 ê 族人，會得通熱烈互動、融入傳說佮傳唱 ê 歌謠 nih。
光復後，收音機、錄音機已經上市。當時欲買是真麻煩 ê 代誌，愛申請執照、登記身分證、住址、用途，價數當然無俗(註2)。想講，行這條採集保存文化風俗、傳說、音樂 ê 路，為著欲有較精準 ê 記音，就趕緊買來試用，效果真正有夠好。錄音機是 7 吋半，鐵仔帶 ê 錄音帶，體積一 bok 真大 bok(註3)；採訪中，若共發言人講：現在欲開始錄音，大部分攏會緊張甲煞袂記得欲唱啥、欲講啥？科技進步發展後，捾(註4)一跤小皮箱，親像 007 情報員 ê 公事包遐大 kha，手捾咧、抑是囥佇桌頂，袂感覺你咧錄音採集，按呢就加足方便。後來機械愈做愈細台，比一包薰(註5)閣較細包，錄音筆更加進步，先進 ê 電子產品，佇語音、影音 ê 保存閣較自然、精準原音重現。
實地採錄 ê 過程有袂少鋩角(註6)咧，有時牽涉著時令、禁忌等等。有一位研究員，採訪賽夏族 ê 祭典。事先，族人有交待，記錄後請毋通任意發表。研究員答應族人，卻是資料煞外流。結果，賽夏族 ê 族人真受氣，就共這位研究員，列入拒絕往來戶。用阿美族 ê 豐年祭，隨時攏會看著舞蹈、歌謠表演，頭目、族人對這款情形加減有意見，是時間、時令 ê 問題。五榖猶袂掖種(註7)，欲哪有豐收 ê 慶典？這拄親像 6 月天咧慶祝聖誕節，總是予人感覺怪怪，敢會時間 hut 毋著？
註：
1. 歹人（pǎi-láng）：白浪，原住民對漢人 ê 通稱。
2. 無俗（bô sio̍k）：不便宜。
3. 一 bok 真大 bok：一个真大 ê，相當大……。
4. 捾（koāⁿ）：手提著。
5. 薰（hun）：放在襯衫口袋 ê 香菸盒子。
6. 鋩角（mê-kak）：引申事情 ê 原則、範圍、輕重關鍵。
7. 掖種（iā chéng）：播種、tiām 種子。
O̍h im-ga̍k koh tòa tī Hoe-liân-káng, chiah ū ki-iân chìn-ji̍p soaⁿ-tē im-ga̍k chhái-chi̍p ê kang-chok. Chhái-chi̍p tiong ū sin-khó͘, ū khùn-lân, ū tiô-thiàu, ū tōa kám-tōng, ū chò-hóe lâu ba̍k-sái ê sî-chūn. Siāng chá-kî, Bîn-kok 35 nî chó-iū, chhái-chi̍p im-ga̍k sī khò chóa kap pit, ēng 1,2,3,4…kán-phó͘ kì-im, oân-choân khò hīⁿ-á thiaⁿ hō͘ chheng-chhó, lī-khui soaⁿ-khu chêng, ài koáⁿ-kín kì-lio̍k, ū būn-tê kín siu-chèng. Hong-sio̍k thoân-soat ê chhái-chi̍p, sio-kāng sī tōa kang-sū, in-ūi tong-sî bē-hiáu LMJ, gí-sû seng ēng Eng-gí kì-im, ke-kiám ū chhut-ji̍p ê kám-kak, si̍t-chāi chin khùn-jiáu, chhò-chiat. Khah-ū keng-giām āu, chai-iáⁿ chhái-chi̍p chêng ài seng chò chiâu-pī ê chún-pī, án-ne hāu-kó chiah-ē tōa, khah bē lōng-hùi sî-kan. Pǎi-láng nā ē-hiáu chhiùⁿ cho̍k-jîn ê koa-iâu, kóng kúi-kù-á cho̍k-gí, chin kín chiū kap siū chhái-hóng ê cho̍k-jîn, ē-tit-thang jia̍t-lia̍t hō͘-tōng, iông-ji̍p thoân-soat kap thoân-chhiùⁿ ê koa-iâu–nih.
Kong-ho̍k āu, siu-im-ki, lio̍k-im-ki í-keng chiūⁿ-chhī. Tong-sî beh bé sī chin mâ-hoân ê tāi-chì, ài sin-chhéng chip-chiàu, teng-kì sin-hūn-chèng, chū-chí, iōng-tô͘, kè-siàu tong-jiân bô sio̍k. Siūⁿ kóng, kiâⁿ chit-tiâu chhái-chi̍p pó-chûn bûn-hòa hong-sio̍k, thoân-soat, im-ga̍k ê lō͘, ūi tio̍h beh ū khah cheng-chún ê kì-im, chiū koáⁿ-kín bé lâi chhì-ēng, hāu-kó chin-chiàⁿ ū kàu hó. Lio̍k-im-ki sī 7 chhùn-pòaⁿ, thih-á-tòa ê lio̍k-im-tòa, thé-chek chi̍t-bok chin tōa-bok. Chhái-hóng tiong, nā kā hoat-giân-jîn kóng: Hiān-chāi beh khai-sí lio̍k-im, tāi-pō͘-hūn lóng ē kín-tiuⁿ kah soah bē-kì–tit beh chhiùⁿ siáⁿ, beh kóng siáⁿ? Kho-ki chìn-pō͘ hoat-tián āu, koāⁿ chi̍t-kha sió phôe-siuⁿ, chhin-chhiūⁿ 007 chêng-pò-oân ê kong-sū-pau hiat tōa kha, chhiú kōaⁿ–leh, ia̍h-sī khǹg tī toh-téng, bē kám-kak lí leh lio̍k-im chhái-chi̍p, án-ne chiū ke chiok hong-piān. Āu-lâi ki-hâi lú chò lú sè-tâi, pí chi̍t-pau hun koh-khah sè-pau, lio̍k-im-pit keng-ka chìn-pō͘, sian-chìn ê tiān-chú sán-phín, tī gí-im, iáⁿ-im ê pó-chûn koh-khah chū-jiân, cheng-chún goân-im tiông-hiān.
Si̍t-tē chhái-lio̍k ê kòe-thêng ū bē-chió mê-kak–leh, ū-sî khan-sia̍p tio̍h sî-lēng, kìm-khī téng-téng. Ū chi̍t-ūi gián-kiù-oân, chhái-hóng Sài-hā-cho̍k ê chè-tián. Sū-sian, cho̍k-jîn ū kau-tài, kì-lio̍k āu chhiáⁿ m̄-thang jīm-ì hoat-piáu. Gián-kiù-oân tap-èng cho̍k-jîn, khiok-sī chu-liāu soah gōa-lâu. Kiat-kó, Sài-hā-cho̍k ê cho̍k-jîn chin siū-khì, chiū kā chit-ūi gián-kiù-oân lia̍t-ji̍p kū-choa̍t óng-lâi-hō͘. Ēng A-bí-cho̍k ê hong-nî-chè, sûi-sî lóng-ē khoàⁿ tio̍h bú-tō, koa-iâu piáu-ián, thâu-ba̍k, cho̍k-jîn tùi chit-khoán chêng-hêng ke-kiám ū ì-kiàn, sī sî-kan, sî-lēng ê būn-tê. Ngó͘-kok iáu-bōe iā-chéng, beh ná-ū hong-siu ê khèng-tián? Che tú chhin-chhiūⁿ 6 goe̍h thiⁿ leh khèng-chiok Sèng-tàn-cheh, chóng-sī hō͘ lâng kám-kak koài-koài, kám-ē sî-kan hut m̄-tio̍h?
